PARKE UYGULAMALARINDA YAŞANAN PROBLEMLER VE SOMUT ÇÖZÜMLER
Masif ve kısmen de lamine parkelerde döşendikten sonra kullanılan ahşaba, çevre faktörlerine ve mekanik etkilere dayalı olarak problemler oluşmaktadır. Parke üst düzeyinde uygulanan cilalamaya dayalı olarak ortaya çıkan problemler, parke-rutubet ilişkileri, parke yapımında kullanılan ağaç türleri, parkelerde kalite ayrımı ve sınıflandırma , parke uygulamalarda kullanılan alet ve ekipmanlar, parke döşeme ,sistireleme, cilalama veya ayrıca dekoratif parke üretimi ayrı birer sempozyum konusudur.Oluşması muhtemel problemler, nedenleri ve çözüm önerileri önem sırasına göre aşağıdaki gibi sıralanabilir.
1.BÖLGESEL KABARMA: Parkelerin zeminden ayrılması genellikle parkelerin oluklaşması ve şişmesi ile oluşur.Nedeni:Mekanda rutubet fazlalığı,hava sirkülasyonunun yetersizliği,parke kalitesi,su borusu sızıntıları,betonun ıslak olması gibi nedenlerle ortaya çıkan fazla rutubet.Ayrıca,çivileme,yapıştırma ve zeminle,yapıştırma ve zeminle ilgili problemler sonuçları daha da olumsuz kılmaktadır.Yanlış yapıştırıcı kullanımı,zeminin kirliliğinden dolayı parkenin zemine tam yapışmaması,malalama hataları gibi nedenler söz konusu probleme destek olmaktadır.Ayrıca ustaların bıraktığı çalışma boşluklarının yetersizliği de önemli bir etkendir.Çözüm:İlk olarak ortamdaki rutubet problemi giderilmeli,zeminin normal rutubet düzeyine kadar koruması temin edilmelidir.Lokal olarak yapılan tamir ve değiştirme işlemleri ve daha sonra cilalama çalışması bir çözüm olabilir.Fakat nihai çözüm,problem yaşanan bölgede,genel anlamda yeniden döşeme veya yenileme çalışmasıdır.
2.TÜMSEK{KAMBUR}OLUŞUMU:Her bir parkede orta kısmın genişlik yönünde kenarlara göre yüksek olması ve orta kısımlarda tümsek oluşumu.Nedeni:Teorik olarak fazla rutubet diyebiliriz,fakat pratikte oluşan şey,parkenin ilk önce oluklaşması ve ardından kurtulmadan sistire edilerek düzeltilmesidir.Bu durumda normal oda şartlarına kadar koruyan parkelerin kenarları ortalara göre alt seviyede kalır.Bu haldeyken parkeler kurumaya devam ederse parkeler arasında açıklar da meydana gelir.Çözüm:Rutubetin normal düzeye indiği ve tümsek oluşumunu tamamladığını belirlendikten sonra,yeniden sistire ve cila uygulaması yapılır.
3.OLUKLAŞMA:Her bir parkede genişlik boyunca meydana gelir.tümsek oluşumunun tersine,kenarlar ortaya göre daha kalkık durumdadır.Nedeni:Parkelerde kalınlık yönündeki rutubet farkları.Genellikle alt kısmı üst kısma göre daha fazla rutubetlidir.Parkenin,ortamın havasına adapte olamaması durumunda ise daha etkin oluklaşma meydana gelebilir ve bu oluşum kalıcı olabilir.Oluklaşmaya neden olan potansiyel rutubet kaynakları;yapıdaki sızıntılar,yetersiz drenaj,muhtelif kaçaklar,buzdolabı ve bulaşık makinesi kaçakları,ıslak veya açık bodrumlar,onarılmamış beton zeminleri,parke altında uygulanan yüksek rutubetli kontrplaklar,havalandırmanın zayıf olması veya hiç olmamasıdır.Parkeler,üst yüzeylerinde hızlı kurumaya neden olan şartlara maruz kaldığında da oluklaşma oluşa bilmektedir.Bu durumda parkelerle daralma ve beraberinde açıklar görülür.Çözüm:Kesinlikle rutubetin kaynağını belirleyip rutubeti ortadan kaldırmadan tamir işlemleri uygulanmamalıdır.Her şeyden önce rutubet ölçerle parkenin altındaki zeminin rutubetinin belirlenmesi gerekir.Masif parke kalıcı olarak deforme olmadığı ve hasar görmediği sürece,fazla rutubet ortadan kalktığında,parkeler eski orijinal haline döneceklerdir.Fakat bu durum haftalar,aylar hatta bütün bir mevsim sürebilir.Parkeler tam kurumadan,oluklaşmış parkeler sistire edilirse,zemin kuruduğunda,parkelerde bu seferde kamburlaşma(tümsek) meydana gelecektir.Bu durumda parkeler eski orijinal haline dönemeyeceği gibi,bütün bir mevsim geçtik ten sonra,muhtemelen kalıcı deformasyona uğrayacaktır. Parkenin farklı derinliklerinden rutubet ölçümleri almak bu konuda fikir verebilir.Eğer alt ve üst tabaka arasındaki rutubet farkı %1 ve üzerinde ise muhtemelen kalıcı deformasyon oluşur.kurumadan dolayı oluklaşmış parkelerde çözüm olarak,ortam bağıl neminin artırılması gerekir.Bağıl nemin %20’nin altında olması parke için tehlike arz eder ve böyle durumlar için nemlendirme tertibatına başvurulur.
4.ÇÖKÜNTÜ OLUŞUMU:Parkelerin mekanik bir etkiyle noktasal olarak ezilmesi.Nedeni:Mobilya ayaklarında bulunan metal parçalar,ağır objelerin düşürülmesi ve yüksek topuklar.Çözüm:Eğer lifler kırılmamış ise,nemlendirilmiş bez üzerinden ütü ile geçmek suretiyle lifler çekilmeye çalışıla bilinir.Eğer lifler kırılmış ise,hasar görmüş parkeler çıkarılır ve tamir edilir.Daha sonra bütün parkelerin yeniden sistirelenmesi ve cilalanması gerekebilir.Genel anlamda parke koruyucuları ile ilgili zemin bakımı prosedürlerinin tam olarak uygulanması gerekmektedir.
5.SEVİYE FARKLILIKLARI:Parkelerde yumuşak odun zonlarının bulunduğu bölgelerin daha derin sistirelenmesi.Yıllık halka zonları arasındaki farklılıklardan ve farklı sertliğe sahip ağaç türlerinin bir arada uygulanmasından doğan oluşumlardır.Nedeni:Sistirelemede yanlış açıların kullanılması.Çözüm:Büyük sistire makinesi kullanarak, küçük açıyla sistireleme yapılmalıdır.daha yumuşak ağaçlar için özel sistire makineleri kullanılabilmektedir.Paletli makineler ve trio bunlar için çözümdür.
6.SU BASMASI:Su basması sonucu parkelerin üzerinde su birikintilerinin oluşması.Çözüm:En kısa zamanda zemindeki su alınarak zemin tamamen kurutulmalıdır.Sıcaklık,bağlı nem ve fanlar yardımıyla hava hareketi artırılmalıdır.Bodrumlu evler aşağıdan ısıtılmalıdır.Eğer parkelerdeki su birikmesi ileri düzeyde ise,yüzeydeki cilayı kaldırmak için,7 derece açılı hafif bir sistireleme yapılmalıdır.Burada amaç,sistire esnasında yanların alınmamasıdır (daha sonradan tümsek oluşmaması için).Bu nedenle yapılması gereken derine inmeden cilanın çoğunun kaldırılmasıdır.Parkelerin alt ve üstündeki değerleri normal düzeye inmeden tamirata başlanmamalıdır.Parkeler sabit hale geldiğinde, hasar tespiti yapılmalı,eğer parkeler zeminden ayrılmışsa,gerekli yerlerde veya parkelerin bütününde tamirat yapılmalıdır.Eğer oluklaşma mevcutsa,sistire ile düzleştirilir.zemin düz ise cilalama yapılabilir.Eğer parkenin altında kontrplak bulunuyorsa bu durumda kontrplağın ve betonu kuruması uzun zaman alacaktır.bu bakımdan kurumayı hızlandırmak amacıyla parkelerin tamamen kaldırılması da gerekecektir.zeminin çabuk kurumaması ve onarımın çabuk bitmemesinden dolayı yapılacak baskılara karşı konmalı,ısrarla işlemin çabuk yapılması isteniyorsa,fazla rutubetin yaratacağı risk ısrarla vurgulanmalıdır.
7.ANORMAL PARKE AÇIKLIKLARI:İklim değişikleri nedeniyle parkelerin aralarını belirgin açılması.Nedeni:Özellikle masif,teğet biçilmiş parkelerde ,rutubetliyken uygulanan sistire işlemi ile kalkık durumdaki kenarların alınması.Bu durumda,tümsek ve oluklaşma oluşumunda belirtildiği gibi , parkeler kuruduğunda birleşim yerlerin de açıklıklar görülür.Diğer nedenler;yetersiz izole edilmiş ısıtma boruları,sıcak su hatları,radyatör ısıtma sistemleri ve buzdolabı motorlarından kaynaklanan,zemindeki sıcak bölgeler,döşeme esnasında parkeler arasında kalan birikintiler,çivileme hataları,zemin ve parkeler yüksek rutubetliyken parke döşenmesi,parke altı zemin materyalinin uygunsuzluğundan dolayı çivi tutmaması,parkelerin sıkı döşenmemesi,parke altı zemin yapısı düzgünlüdür.Ayrıca,yapıştırılan parkelerde,tam kurumadan parkelere basılması,yanlış yapıştırma,kullanılan tutkal miktarının yanlış olması ve tavsiye edildiği halde merdane kullanılmaması gibi nedenlerle de ciddi açıklıklarda meydana gelir.Çözüm:Problemin nedeni ortadan kaldırılır,ardından normal nem düzeyleri sağlanır.Zemin ısıtabilmesi tein edildikten sonra,koruma uygulamasına geçilir.Açıklıkların fazlaca olması durumunda,parkelerin kaldırılması ve yeniden parke döşeme uygulaması yapılabilir.
8.KALİTE PROBLEMLERİ:Parkelerde,budaklar,lif yapısı ve renk farklılıkları gibi nedenlerle ortaya çıkan olumsuzluklar.Nedeni:Müşterilerin realist olmayan talep ve beklentileri,her parke tanesinin birbiriyle aynı olmasını beklemek,uygulayıcı,distribütör veya üreticinin sunum hatası,fabrikadaki sınıflama hataları,yanlış etiketleme.Çözüm:Kalitesi düşük parkelerin değiştirilmesi gerekecektir.Döşemeden önce parkeler yere serilip yeniden tasnif edilebilir.
9.SERA ETKİSİ:Boş bir evde,bağıl nemin anormal değişmesi nedeniyle,parkelerde meydana gelen daralma ve genişlemeler.Nedeni:Ev,hiçbir hava sirkülasyonu olmayacak şekilde kapalı kalırsa,bir çok faktör parkeleri etkiler örneğin plastik pencereler hava akımını engeller ve terleme yapar.Güneş ışığı pencereler vasıtasıyla ısı oluşturulur,evde kondenzasyon ve dolayısıyla bağıl nem artar ve parkeler genişler.Akabinde,ev sahibi evine dönüp,ortam şartlarını normale getirdiğinde,bu sefer parkeler daralır.Çözüm:Ortam şartları normale döndükten sonra,daralma açıklıkları ve oluklaşma ile ilgili çözümler uygulanabilir.İleriye dönük olarak ta ev ortamında rutubetin ayarlanması ile ilgili bir yol bulunmalıdır.
10.BÖCEK OLUŞMA:Parke yüzeyinde ezilme veya beyaz tozla çevrelenmiş küçük delikler şeklinde kendini gösterir.Nedeni:Eğer yüzeylere bir ezilme mevcutsa,bu termitlerin oluştuğunu gösterir.Bu zararlılar beyaz veya krem rengindedir.Eğer çapı 1-2mm olan delikler mevcut ise,muhtemelen kanatlı böcekler oluşmuştur.Burada tam ve doğru tanımlama bir entomolog tarafından yapılmalıdır.Çözüm:Termitlerin, profesyonel uzmanlarca yok edilmesi gerekir.Ardından.Mevcut fiziksel hasarlar giderilir.Hasar görmüş parkeler çıkarılarak yenileri döşenir.Termit oluşumu parkelere mal edilemez,bütün sorumluluk ev sahibine aittir.Kanatlı böcekler için ise,ilk önce hasarın büyüklüğü tespit edilir.Eğer hasar büyük ise yukarı da termitler için sunulan uygulama tavsiye edilebilir.Hasar lokal boyutta ise,deliklerin bulunduğu bölgelere böcek spreyi uygulanabilir.İki veya üç ay sonra ise delikler doldurulabilir.Normal şartlarda,parkelik ağaç malzeme teknik kurutmaya tabii tutulduğunda,tüm zararlı böcekler ölmektedir.Buna rağmen,yeni parkeler,pencerelerden gelen böcekler tarafından istila edilmekte ve bu oluşum çok kısa zamanda gerçekleşebilmektedir.Bu bakımdan evdeki diğer masif ürünlerin(özellikle bambu ve dışbudak tan mobilya yapılmış) kontrol edilmesi gerekir.Bütün meşe parkelerde,kurt deliklerine rastlanabilir.Bu oluşuma sahip parkeler,sistire ve cila yapıldığında,sistire tozları ve/veya dolgu maddesi bu delikleri örtmekte ve uygulanan cilayla da bir film tabakası oluşmaktadır,daha sonra herhangi bir şekilde bu film tabakası kırıldığında delikler tekrar ortaya çıkmaktadır.
11.ÇEVRESEL RENK FARKLILIĞI:Parke döşenmiş bir mekanın geneline bakıldığında oluşan renk farklığı.Nedeni:Kenarların diğer bölgelere oranla farklı sistirelenmesi ve yine farklı bir görünüş elde etmek için cila ile uygulan beraber uygulanan renk uygulamasının meydana getirdiği renk farklılığı.Çözüm:Bütün yüzeyde sistireleme ile ilgili prosedürü eksiksiz uygulayarak yeniden sistireleme yapılmalıdır.
12.İLKBAHAR ODUNUNUN ÇÖKMESİ:Yıllık halka zonları arasındaki farklı yıpranma.Nedeni:Parkeye uygulanan yoğun trafik,ağır mobilyaların tekrarlanan kaymaları, bakımda kullanılan su.Özellikle,ağır ayaklı ve tekerlekli sıralar altında kalan teğet yüzeyli parkelerde görülür.Çözüm:İlk olarak sistire ve cila uygulanması yapılmalı ve daha iyi bakım pratikleri uygulanmalıdır.Bu çerçevede,gerekirse sıra ayaklarına kauçuk bezleri esnek maddeler konur.
13.PARKE GICIRTISI:Parke zemininin gevşekliğinden kaynaklanan gıcırtı ve diğer sesler.Nedeni:Parkelerin,parke altı şapının veya parke altı desteklerinin hareketi,uygun yapılmayan çivileme,zayıf zemin şapı,uygun olmayan şap malzemesi,yetersiz ve yanlış yapıştırma,fazla rutubete veya fazla kuru şartlara maruz kalmış zemin.Çözüm:belli bir yerde olmuş gıcırtılar,problemli bölgeye yapıştırıcı enjekte ederek,parkeyi zemine vidalayarak,zemini atlan güçlendirerek veya çivi veya tapalar kullanarak sorun giderilebilir.Ayrıca daha sonra uygulanacak cila işlemi öncesinde zemini kirletmesine rağmen,gıcırtılı yerler,grafit,veya vaksla yağlanabilir.Bütün halinde ses yapan ve tamamen gevşemiş olan parkeler ise,sökülmeli ve yeniden parke döşenmelidir.
14.PARKEDE ÇITA İZİ:Özellikle Akça ağaç,dış budak ve diğer açık renkli ağaçlardan üretilen parkelerin yüzeylerinde görülen açık kahverengi lekeler.Parkenin genişliği istikametinde uzanır,2-2,5cm genişliğinde ve parke boyunca 50-60cm aralıklarla görülebilir.Nedeni:Parkelik kerestelerin teknik veya doğal kurutulması esnasında,istif katları arasına yerleştirilen çıtaların kereste yüzeylerinde meydana getirdiği renk farklılığı.Çözüm:Çıta izleri genellikle,alt kalite sınıfındaki akça ağaç ve meşe parkelerde kabul edilmektedir.Zira bu izler sistire uygulamasıyla giderilemez.
15.TESVİYESİZ ZEMİN:Tüm yüzeyin bütün halinde engebeli ve düzgün olmayan bir şekilde görünmesi.Nedeni:Ahşap kirişli uygulamalarda,engebeli ve gevşek beton zemin,çarpılmış ve kırılmış kirişler,çökmüş destek kolonları önemli nedenlerdir.Beton plakalı uygulamada ise,çatlamış,yarılmış ve çökmüş beton şap plakası problemin kaynağını oluşturur.Ana zemin betonun düz olmayışı da önemli problemdir.Çözüm:Parkenin altındaki zemin sisteminin yapısal bütünlüğü,masif parke uygulayıcısının sorumluluğunda değildir,fakat döşemeden önce onlarında zeminin düzgünlüğünü kontrol etmeleri gerekir.Parke uygulayıcıları da parkeleri tamir etmekten önce beton zemini düzeltmeyi yeğlerler.